NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ VẬN ĐƠN ĐƯỜNG BIỂN (B/L)
Vận đơn đường biển, còn được gọi là B/L hay Bill of Lading, đóng vai trò không thể thiếu trong việc khai báo hải quan và là chứng từ chứng minh quan hệ giữa người gửi hàng và người vận chuyển. Tuy nhiên, liệu bạn đã hiểu hết về các chức năng cũng như các loại B/L khác nhau chưa? Hãy cùng Smart Link Logistics tìm hiểu sâu hơn qua bài viết dưới đây.
1. Vận đơn đường biển – Bill of lading (B/L) là gì?
Vận đơn đường biển là một chứng từ quan trọng trong giao thương quốc tế, được cấp bởi hãng vận tải chung cho người xuất khẩu. Vận đơn không chỉ là biên nhận xác nhận việc nhận hàng để vận chuyển bằng đường biển mà còn đóng vai trò như một hợp đồng giữa chủ hàng và hãng vận tải, quy định rõ ràng các điều khoản và nghĩa vụ của cả hai bên. Thông thường, một bộ vận đơn bao gồm 3 bản gốc và một số bản sao, đảm bảo tính chính xác và an toàn trong quá trình giao nhận hàng hóa.
2. Tầm quan trọng của vận đơn đường biển trong thương mại quốc tế
Đối với người xuất khẩu, vận đơn đường biển là cơ sở để thực hiện các thủ tục hải quan và ký kết hợp đồng bảo hiểm, đồng thời là chứng từ không thể thiếu trong bộ chứng từ thanh toán, chứng minh việc hoàn thành nghĩa vụ giao hàng.
Đối với người vận chuyển, vận đơn là hợp đồng chuyên chở, xác nhận việc giao hàng và là cơ sở pháp lý trong giải quyết tranh chấp.
Đối với người nhập khẩu, vận đơn được sử dụng để xác nhận quyền sở hữu và theo dõi việc thực hiện hợp đồng mua bán. Vận đơn cũng có thể được mua bán, chuyển nhượng theo nhiều hình thức khác nhau, phản ánh tính linh hoạt và đa dạng trong giao dịch thương mại.
Ngoài ra, vận đơn còn là chứng từ quan trọng trong quá trình khiếu nại và kiện tụng, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến bảo hiểm. Với tầm quan trọng to lớn này, vận đơn biển được coi là một trong những chứng từ chủ chốt trong thương mại và vận tải hàng hải quốc tế.
3. Các cách phân loại vận đơn đường biển phổ biến
3.1. Căn cứ vào tính pháp lý của hàng hóa vận chuyển
Vận đơn gốc (Original BillBil)
Đây là vận đơn có dấu Original và được đóng mộc, ký bằng tay. Vận đơn gốc mang tính chủ sở hữu hàng hoá.
Vận đơn bản sao (Copy B/L)
Nội dung vận đơn này giống với vận đơn gốc, nhưng không có dấu và không được ký bằng tay, có chữ COPY-NON NEGOTIABLE. Có nghĩa là không được chuyển nhượng.
3.2. Căn cứ vào tình trạng bốc xếp hàng hóa
Vận đơn đã bốc hàng lên tàu (Shipped on board Bill)
Vận đơn có giá trị chứng cứ rất lớn,là bằng chứng chứng minh hàng đã được xếp lên tàu để chuyên chở và người bán hoàn thành trách nhiệm giao hàng cho người mua theo đúng hợp đồng mua bán.
Vận đơn nhận hàng để xếp (Received for shipment Bill)
Ở vận đơn này, hàng hóa được đặt dưới sự định đoạt của người vận tải, người chuyên chở chờ cam kết sẽ xếp hàng và chuyên chở hàng trên con tàu ghi trên vận đơn.
3.3. Căn cứ vào phê chú trên vận đơn đường biển
Vận đơn hoàn hảo (Clean Bill)
Vận đơn hoàn hảo hay còn gọi là vận đơn sạch là loại vận đơn được cấp bởi người chuyên chở sau khi kiểm tra hàng hóa và ghi nhận không có bất cứ khiếm khuyết gì về lô hàng.
Vận đơn không hoàn hảo (Unclean Bill hay Dirty Bill)
Vận đơn không hoàn hảo là loại vận đơn được cấp bởi người chuyên chở sau khi kiểm tra hàng hóa và ghi nhận có khiếm khuyết gì về lô hàng. Ví dụ như Case Leaking (thủng chảy), Bag Torn (bao rách)…
3.4. Căn cứ vào phương thức thuê tàu
Vận đơn tàu chợ (Liner Bill)
Là bằng chứng của hợp đồng chuyên chở, mọi điều khoản được in sẵn trên B/L và chỉ do một bên (người chuyên chở) ký tên. Nếu có tranh chấp xảy ra thì sử dụng B/L để giải quyết bằng những điều khoản quy định sẵn hoặc công ước quốc tế (Brussels 1924, Hamburg 1978) để giải quyết.
Vận đơn theo hợp đồng thuê tàu (Charter Party B/L)
Là loại vận đơn được dùng trong thuê tàu chuyến (Voyage charter), trên vận đơn luôn có câu “To be used with charter parties” hoặc các câu đại loại tương tự, không có tính độc lập mà phụ thuộc vào hợp đồng thuê tàu. Vận đơn này có 2 chức năng: Biên lai và Chứng từ sở hữu. Mặt trước vận đơn chỉ bao gồm 1 số điều khoản nhất định, còn lại dẫn chiếu đến hợp đồng thuê tàu.
3.5 Căn cứ theo chủ thể nhận hàng
Vận đơn đích danh (Straight bill of lading)
Vận đơn đích danh ghi rõ tên, địa chỉ (và các thông tin khác như: số điện thoại, fax, email…) của người nhận hàng; chỉ người này mới có quyền nhận hàng (khi xuất trình vận đơn hợp lệ). Đây là loại vận đơn không chuyển nhượng được.
Vận đơn theo lệnh (Order bill of lading)
Đây là loại phổ biến nhất trong thương mại quốc tế. Theo đó người vận tải sẽ giao hàng theo lệnh của người gửi hàng, hoặc của người được ghi trên vận đơn. Vận đơn này có thể chuyển nhượng bằng hình thức ký hậu (Endorsement).
Vận đơn vô danh (Bearer bill of lading)
Vận đơn này cho phép giao hàng cho bất kỳ người nào xuất trình.
4. Những điều cần lưu ý khi sử dụng vận đơn đường biển
Khi sử dụng vận đơn đường biển, để đảm bảo quá trình vận chuyển và giao nhận hàng hóa diễn ra an toàn, thuận lợi, cần lưu ý những điểm sau:
Tính pháp lý của vận đơn đường biển
Các thông tin trên vận đơn phải chính xác và đầy đủ để làm căn cứ cho các bên khi giao hàng. Điều này là rất quan trọng vì các tình huống không mong muốn như hư hỏng hoặc mất hàng hóa sẽ được xử lý dựa trên thông tin trên vận đơn.
Kiểm tra thông tin của vận đơn
Để hạn chế rủi ro và đảm bảo giao dịch diễn ra suôn sẻ, việc kiểm tra kỹ lưỡng các thông tin trên vận đơn là điều cần thiết. Các thông tin như loại hàng hóa, số lượng, ngày giao dịch,… phải được đối chiếu cẩn thận. Đặc biệt, vận đơn gốc đóng vai trò như một “hộ chiếu” của hàng hóa, chỉ khi xuất trình vận đơn gốc, người nhận hàng mới có thể nhận được hàng. Các bản sao vận đơn sẽ không có giá trị pháp lý trong trường hợp này.
Trên đây là những kiến thức cơ bản về vận đơn đường biển (B/L) – một trong những chứng từ quan trọng nhất trong giao dịch xuất nhập khẩu. Việc hiểu rõ về B/L không chỉ giúp bạn nắm vững quy trình vận chuyển hàng hóa mà còn giúp bạn phòng tránh rủi ro và đảm bảo quyền lợi của mình. Để tìm hiểu sâu hơn về các loại B/L đặc biệt và những vấn đề pháp lý liên quan, bạn có thể tham khảo thêm các tài liệu chuyên sâu hoặc nhờ đến sự tư vấn của các chuyên gia trong lĩnh vực logistics.
Gọi vào hotline: 0935 766 039 để biết thêm thông tin chi tiết
Nếu bạn cần hỗ trợ về xuất nhập khẩu hàng hoá quốc tế thì có thể liên hệ team Smartlink Logistics chúng mình nhé, để được hướng dẫn tư vấn dịch vụ cũng như các thủ tục hải quan liên quan cần thiết.
SMART LINK: BEST SERVICE BEST YOU
SMART LINK LOGISTICS 
215-217 Tran Hung Dao, Co Giang Ward, Dist 1, Hochiminh, Vietnam
Hai Phong Branch Da Nang Branch Ha Noi Branch
Vận chuyển hàng không, 
Vận chuyển đường biển 
Thủ tục Hải Quan 
Kho Bãi 
Vận chuyển nội địa 
Vận chuyển hàng đi Mỹ 
For sea freight, airfreight, express, customs….
