NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ QUY TRÌNH KIỂM TRA SAU THÔNG QUAN

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao sau khi hàng hóa đã được thông quan, cơ quan hải quan vẫn có thể “ghé thăm” doanh nghiệp của bạn? Có thể bạn sẽ nghĩ rằng việc kiểm tra chỉ diễn ra ở khâu đầu vào. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, kiểm tra sau thông quan là một phần không thể thiếu trong quá trình quản lý hải quan. Việc không hiểu rõ về quy trình kiểm tra sau thông quan có thể khiến doanh nghiệp gặp phải những rắc rối không đáng có, từ việc bị phạt tiền, tạm giữ hàng hóa đến việc mất uy tín với khách hàng.

Bước 1: Thu thập, phân tích, nhận định thông tin

Bước đầu tiên trong quy trình kiểm tra sau thông quan là thu thập, phân tích và nhận định thông tin, được thực hiện thường xuyên bởi công chức hoặc nhóm công chức hải quan. Quá trình này bao gồm các giai đoạn cụ thể như sau:

Thu thập thông tin

Công chức hải quan ưu tiên thu thập thông tin từ hai nguồn chính. Trước hết, họ khai thác hệ thống cơ sở dữ liệu hải quan. Trong trường hợp thông tin từ cơ sở dữ liệu chưa đủ, công chức sẽ yêu cầu bổ sung thông tin trực tiếp từ doanh nghiệp thông qua văn bản từ người khai hải quan.

Việc thu thập thông tin được thực hiện theo nguyên tắc từ trong ra ngoài, ưu tiên sử dụng nguồn nội bộ trước khi tiếp cận nguồn bên ngoài.

Các bước làm thủ tục thông quan và xuất khẩu hàng hóa

Phân tích thông tin

Sau khi thu thập, công chức hải quan sẽ tiến hành phân tích thông tin bằng việc phân loại hồ sơ và hàng hóa xuất nhập khẩu theo mức độ rủi ro. Đối với các trường hợp được xác định có rủi ro cao, họ sẽ tiến hành tra cứu và rà soát kỹ lưỡng thông tin trong hệ thống quản lý tờ khai hải quan.

Công chức đặc biệt chú ý đến các tờ khai đã được thông quan trong thời hạn 5 năm gần nhất.

Nhận định thông tin

Dựa trên kết quả phân tích, công chức hải quan sẽ tiến hành nhận định thông tin. Họ đánh giá mức độ rủi ro của từng hồ sơ một cách chi tiết, xác định các trường hợp cần kiểm tra sâu hơn. Từ đó, họ đề xuất phương án kiểm tra phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.

Bước 2: Đề xuất kiểm tra theo dấu hiệu, rủi ro

Sau khi hoàn thành quá trình thu thập và phân tích thông tin, nhóm công chức hải quan chuyển sang đề xuất kiểm tra dựa trên các dấu hiệu và rủi ro đã được xác định.

Quá trình lựa chọn đối tượng kiểm tra được thực hiện tại hai cấp độ: trụ sở chi cục Hải quan và trụ sở chi cục Kiểm tra sau thông quan.

Đối với kiểm tra tại chi cục Hải quan, Các trường hợp thường được ưu tiên lựa chọn bao gồm những lô hàng đã được phân luồng xanh nhưng chưa trải qua kiểm tra thực tế trước đó, nhằm đảm bảo rằng ngay cả những lô hàng được đánh giá là có rủi ro thấp cũng không thoát khỏi sự giám sát của cơ quan hải quan.

Ngoài ra, những trường hợp có dấu hiệu vi phạm cũng được đặc biệt chú ý. Các dấu hiệu này có thể bao gồm sự không nhất quán trong khai báo, những bất thường trong giá trị hàng hóa, hoặc những thay đổi đột ngột trong mô hình nhập khẩu của doanh nghiệp.

Một tiêu chí quan trọng khác trong việc lựa chọn đối tượng kiểm tra là rủi ro thuế. Những lô hàng có giá trị cao, thuộc các mặt hàng có thuế suất lớn, hoặc có lịch sử vi phạm về thuế thường được ưu tiên kiểm tra nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ cho ngân sách nhà nước.

Bước 3: Người có thẩm quyền quyết định

Sau khi nhận được đề xuất kiểm tra từ công chức hoặc nhóm công chức hải quan, quy trình chuyển sang bước quyết định của người có thẩm quyền. Theo quy định tại Điều 144 Thông tư 38/2015/TT-BTC, người có thẩm quyền ký ban hành Quyết định kiểm tra sẽ xem xét kỹ lưỡng các đề xuất được đưa ra.

Trong quá trình xem xét, người có thẩm quyền sẽ đánh giá các yếu tố như dấu hiệu vi phạm, dấu hiệu rủi ro, và sự phù hợp với kế hoạch đã được giao.

Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, nếu đồng ý với đề xuất, người có thẩm quyền sẽ phê duyệt nội dung và tiến hành ký ban hành Quyết định kiểm tra sau thông quan. Có thể áp dụng cho việc kiểm tra tại trụ sở cơ quan hải quan hoặc tại trụ sở của người khai hải quan, tùy thuộc vào tính chất và yêu cầu của từng trường hợp cụ thể.

Quyết định kiểm tra được ban hành theo mẫu số 01/2015-KTSTQ, một mẫu chuẩn được quy định bởi cơ quan có thẩm quyền. Điểm đáng chú ý là trong Quyết định này phải chỉ định một đoàn kiểm tra hoặc nhóm kiểm tra gồm ít nhất hai người.

Để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, mỗi Quyết định kiểm tra đều phải được cấp một số và ký hiệu riêng biệt. Đơn vị phát hành có trách nhiệm mở sổ theo dõi cho mỗi Quyết định, bắt đầu từ thời điểm phát hành cho đến khi hoàn tất việc cập nhật kết quả xử lý vụ việc.

Bước 4: Thực hiện kiểm tra

Trưởng đoàn kiểm tra triệu tập cuộc họp với đoàn kiểm tra để phân công nhiệm vụ và lập kế hoạch chi tiết.

Công bố quyết định kiểm tra

Trong buổi công bố quyết định kiểm tra, Trưởng đoàn kiểm tra sẽ thông báo về trách nhiệm, quyền hạn của đoàn kiểm tra cũng như quyền và nghĩa vụ của người khai hải quan. Người khai hải quan được yêu cầu kiểm tra kỹ nội dung Quyết định trước khi tiếp nhận.

Ký biên bản công bố quyết định kiểm tra

Sau khi công bố Quyết định, một Biên bản công bố Quyết định kiểm tra được lập theo mẫu số 09/2015-KTSTQ và phải được ký bởi người công bố quyết định và người đại diện có thẩm quyền của đơn vị được kiểm tra, kèm theo dấu của đơn vị.

Tiến hành kiểm tra

Quá trình kiểm tra chính thức được tiến hành theo hai hình thức: tại trụ sở cơ quan Hải quan hoặc tại trụ sở doanh nghiệp. Việc lựa chọn hình thức kiểm tra do cơ quan Hải quan quyết định.

Đối với kiểm tra tại trụ sở cơ quan Hải quan, thời gian kiểm tra không quá 5 ngày. Nhóm kiểm tra sẽ làm rõ nội dung kiểm tra, các dấu hiệu nghi vấn, yêu cầu người khai hải quan giải trình, làm rõ và cung cấp chứng từ, tài liệu chứng minh.

Đối với kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp, thời gian kiểm tra kéo dài tối đa 10 ngày. Việc kiểm tra, lập biên bản, ký biên bản, và yêu cầu cung cấp hồ sơ tài liệu được thực hiện theo kế hoạch kiểm tra và chỉ đạo của Trưởng đoàn kiểm tra.

Bước 5: Báo cáo kết quả kiểm tra

Báo cáo kết quả kiểm tra được thực hiện trong một khung thời gian cụ thể và theo các quy định chặt chẽ, nhằm đảm bảo tính chính xác và hiệu quả của toàn bộ quá trình kiểm tra sau thông quan.

Ngay sau khi kết thúc thời gian kiểm tra, nhóm kiểm tra hoặc đoàn kiểm tra có một khoảng thời gian tối đa là ba ngày làm việc để hoàn thành báo cáo kết quả. Trong báo cáo này, họ sẽ tổng hợp các phát hiện trong quá trình kiểm tra và đưa ra các đề xuất xử lý cụ thể tuân thủ theo quy định tại khoản 4, Điều 142 và khoản 4, Điều 143 của Thông tư số 38/2015/TT-BTC.

Sau khi nhận được báo cáo từ nhóm kiểm tra, người có thẩm quyền sẽ xem xét và ký thông báo kết quả kiểm tra hoặc kết luận kiểm tra. Vai trò của người có thẩm quyền không chỉ dừng lại ở việc ký duyệt, mà còn bao gồm cả việc chỉ đạo xử lý các công việc liên quan đến kết quả kiểm tra.

Bước 6: Kết luận kiểm tra

Ngay sau khi hoàn thành các bước kiểm tra, người có thẩm quyền kết luận kiểm tra sẽ chịu trách nhiệm chỉ đạo Đoàn kiểm tra tiến hành lập dự thảo Bản kết luận kiểm tra.

Dự thảo Bản kết luận kiểm tra được thực hiện tại trụ sở của người khai hải quan, đảm bảo tính minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp.

Trong dự thảo Bản kết luận, Đoàn kiểm tra sẽ tổng hợp tất cả các phát hiện, đánh giá và nhận xét về tình hình tuân thủ pháp luật hải quan của doanh nghiệp.

Người có thẩm quyền kết luận kiểm tra sẽ xem xét kỹ lưỡng dự thảo này, đảm bảo tính chính xác, khách quan và công bằng của kết luận. Trong trường hợp cần thiết, họ có thể yêu cầu Đoàn kiểm tra bổ sung, làm rõ hoặc điều chỉnh một số nội dung trong dự thảo.

Bước 7: Quyết định xử lý kết quả kiểm tra

Bộ phận chức năng của cơ quan hải quan sẽ tiến hành xem xét kỹ lưỡng kết quả kiểm tra và đưa ra các quyết định xử lý phù hợp. Trong trường hợp phát hiện có sự chênh lệch về thuế, cơ quan hải quan có thể ra quyết định ấn định thuế, yêu cầu doanh nghiệp nộp bổ sung khoản thuế còn thiếu. Việc ấn định thuế này dựa trên các bằng chứng cụ thể và tuân thủ đúng quy định pháp luật hiện hành.

Đối với những trường hợp vi phạm được phát hiện trong quá trình kiểm tra, cơ quan hải quan sẽ tiến hành xử phạt vi phạm hành chính. Mức độ và hình thức xử phạt sẽ tùy thuộc vào tính chất, mức độ vi phạm, được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật liên quan.

Trong quá trình xử lý kết quả kiểm tra, nếu doanh nghiệp có khiếu nại về quyết định của cơ quan hải quan, bộ phận chức năng sẽ có trách nhiệm giải quyết các khiếu nại này.

Trong những trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, nếu phát hiện dấu hiệu của tội phạm, cơ quan hải quan có thể tham gia vào quá trình giải quyết tố tụng hình sự.

Bước 8: Cập nhật phản hồi hệ thống và lưu trữ

Sau khi hoàn tất các quyết định xử lý, cơ quan hải quan sẽ tiến hành cập nhật kết quả kiểm tra vào hệ thống quản lý nội bộ.

Song song với việc cập nhật hệ thống, toàn bộ hồ sơ liên quan đến cuộc kiểm tra sẽ được lưu trữ một cách có hệ thống. Điểm đáng chú ý là phần lớn các bước trong quy trình kiểm tra sau thông quan được thực hiện bởi các cơ quan chức năng của Cục Hải quan. Vì vậy, doanh nghiệp không cần phải quá lo lắng khi nhận được quyết định kiểm tra sau thông quan. Thay vào đó, doanh nghiệp chỉ cần tập trung vào việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ cần thiết và hợp tác tích cực với nhóm kiểm tra trong quá trình thực hiện.

Quy trình kiểm tra sau thông quan là một quá trình không thể tránh khỏi trong hoạt động xuất nhập khẩu. Để giảm thiểu rủi ro bị kiểm tra, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, hợp tác chặt chẽ với cơ quan hải quan và thường xuyên cập nhật thông tin về các quy định mới. Bên cạnh đó, việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với cơ quan hải quan cũng là một yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp giải quyết nhanh chóng các vấn đề phát sinh.

Với hơn 13 năm kinh nghiệm trong ngành vận tải, chúng tôi cam kết đồng hành cùng khách hàng, mang đến các giải pháp tối ưu nhất cho việc đưa hàng hóa ra thị trường quốc tế.

Gọi vào hotline: 0935 766 039 để biết thêm thông tin chi tiết

Nếu bạn cần hỗ trợ về xuất nhập khẩu hàng hoá quốc tế thì có thể liên hệ team Smartlink Logistics chúng mình nhé, để được hướng dẫn tư vấn dịch vụ cũng như các thủ tục hải quan liên quan cần thiết.

SMART LINK: BEST SERVICE BEST YOU