HÀNG RÀO PHI THUẾ QUAN: ĐIỀU CẦN BIẾT ĐỂ THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU

Hàng rào phi thuế quan đang trở thành một thách thức ngày càng lớn đối với hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. Khác với thuế quan truyền thống, các rào cản này tạo ra những trở ngại tinh vi và phức tạp hơn trong quá trình thâm nhập thị trường quốc tế. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời đòi hỏi sự hỗ trợ tích cực từ phía chính phủ trong việc đàm phán và xây dựng chính sách thương mại phù hợp.

Hàng rào phi thuế quan là gì?

Hàng rào phi thuế quan là đề cập đến các biện pháp và rào cản không liên quan đến thuế quan mà các quốc gia áp dụng để kiểm soát hoặc hạn chế hàng hóa nhập khẩu. Đây là những chính sách và quy định do chính phủ đặt ra nhằm bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp trong nước và kiểm soát dòng chảy hàng hóa từ nước ngoài.

Khác với thuế quan truyền thống, hàng rào phi thuế quan không đánh trực tiếp vào giá trị hàng hóa bằng thuế, mà thay vào đó tạo ra các trở ngại và khó khăn trong quá trình nhập khẩu. Điều đáng chú ý là các biện pháp này thường không dựa trên bất kỳ cơ sở pháp lý cụ thể nào, tạo ra một “vùng xám” trong quy định thương mại quốc tế.

Tuy nhiên, việc áp dụng hàng rào phi thuế quan cũng gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng thương mại quốc tế, vì nó có thể được xem là một hình thức bảo hộ trá hình, đi ngược lại tinh thần tự do hóa thương mại toàn cầu. Doanh nghiệp xuất khẩu cần nắm rõ và chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó với các hàng rào phi thuế quan khi tiếp cận thị trường nước ngoài.

Hàng rào phi thuế quan bao gồm những gì?

Hàng rào phi thuế quan là một tập hợp đa dạng các biện pháp và quy định mà các quốc gia áp dụng để kiểm soát hoặc hạn chế thương mại quốc tế, không liên quan trực tiếp đến thuế quan. Dựa trên thông tin được cung cấp, hàng rào phi thuế quan thường bao gồm:

1. Giấy phép nhập khẩu

Mặc dù việc sử dụng giấy phép nhập khẩu đã giảm so với trước đây, nhưng cơ chế này vẫn được điều chỉnh bởi Luật thương mại quốc tế. WTO có Hiệp định về thủ tục cấp phép nhập khẩu, quy định về việc cấp phép tự động và không tự động, nhằm đảm bảo tính minh bạch và giảm thiểu gánh nặng cho nhà nhập khẩu.

2. Quy định về xác định trị giá hải quan

WTO có Hiệp định trị giá hải quan (CVA), đưa ra hệ thống các phương pháp chuẩn để xác định trị giá hải quan một cách công bằng và khách quan, cung cấp 6 phương pháp xác định trị giá, áp dụng theo trật tự ưu tiên.

3. Giám định hàng hóa trước khi xếp hàng

Yêu cầu việc giám định phải được thực hiện một cách không phân biệt đối xử, minh bạch, và bảo vệ thông tin mật về thương mại. Mục đích là tránh sự chậm trễ không cần thiết và đảm bảo tính công bằng trong quá trình giám định.

4. Quy tắc xuất xứ

WTO có Hiệp định về quy tắc xuất xứ (RO), nhằm thống nhất các quy tắc xuất xứ không ưu đãi, nhằm xác định nguồn gốc hàng hóa, ảnh hưởng đến việc áp dụng các biện pháp thương mại như hạn ngạch, thuế quan, và biện pháp chống bán phá giá.

5. Các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại

WTO có Hiệp định về các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại (TRIMs), áp dụng cho các biện pháp gây cản trở hoạt động thương mại hàng hóa, ngăn chặn việc áp dụng các biện pháp phân biệt đối xử đối với hàng hóa nước ngoài và hạn chế khối lượng hàng hóa lưu thông.

Tác động của hàng rào phi thuế quan đến xuất khẩu ở Việt Nam

Tác động tích cực

Hàng rào phi thuế quan thúc đẩy các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam nỗ lực nâng cao sức cạnh tranh. Ngày nay, không chỉ những mặt hàng có doanh số xuất khẩu cao mới bị khởi kiện, mà ngay cả những mặt hàng có doanh số xuất khẩu thấp cũng đang phải đối mặt với tranh chấp thương mại.

Hàng rào phi thuế quan khiến doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam ngày càng nhận thức rõ những rủi ro bị kiện tại các thị trường xuất khẩu của mình và cách thức hoạt động của từng loại tranh chấp, nhóm thị trường và danh mục sản phẩm bị kiện.

Tác động tiêu cực

Bảo hộ thương mại khiến xuất khẩu của Việt Nam bị giảm sút hoặc không gia tăng như kỳ vọng. Khi hàng rào thuế quan dần được dỡ bỏ, các nước đã tăng cường các hàng rào phi thuế quan, đặc biệt là hàng rào kỹ thuật, các biện pháp SPS, chống trợ cấp, chống bán phá giá và các biện pháp tự vệ. Thống kê cho thấy mỗi năm Việt Nam mất hơn 14 triệu USD hàng xuất khẩu bị trả lại.

Việc tham gia giải quyết các vụ kiện bảo hộ thương mại làm tăng chi phí xuất khẩu của doanh nghiệp. Ví dụ, chỉ tính riêng thị trường Mỹ, vụ cá tra và cá basa (2002) có giá trên 800.000 USD. Vụ kiện tôm (2003) tiêu tốn gần 3 triệu USD.

Sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam có khả năng bị kiện ồ ạt theo hiệu ứng dây chuyền. Số lượng các hàng rào phi thuế quan được áp dụng trên toàn thế giới hiện cao gấp 2,5 lần so với năm 2010.

Kết luận

Tóm lại, việc đối mặt với các hàng rào phi thuế quan đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng từ cả doanh nghiệp và chính phủ Việt Nam. Mặc dù thách thức là lớn, nhưng đây cũng là cơ hội để nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế.

Gọi vào hotline: 0935 766 039 để biết thêm thông tin chi tiết

Nếu bạn cần hỗ trợ về xuất nhập khẩu hàng hoá quốc tế thì có thể liên hệ team Smartlink Logistics chúng mình nhé, để được hướng dẫn tư vấn dịch vụ cũng như các thủ tục hải quan liên quan cần thiết.

SMART LINK: BEST SERVICE BEST YOU