CÁC VẤN ĐỀ TRONG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH LOGISTICS

Mặc dù ngành dịch vụ logistics được xem là một ngành có tiềm năng phát triển lớn và đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế, nhưng nguồn nhân lực cho ngành này hiện chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu thực tế. Hầu hết các doanh nghiệp logistics tại Việt Nam đang gặp khó khăn về nguồn nhân lực có trình độ cao. Dự kiến vào năm 2030, nhu cầu về nhân lực chuyên nghiệp cho ngành logistics là 200 nghìn nhân viên, nhưng khả năng đáp ứng vẫn ở mức thấp.

Chuyên gia đánh giá rằng việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho ngành logistics đã nhận được sự quan tâm, nhưng vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu thực tế. Một phần nguyên nhân là do khi Việt Nam thực hiện các Hiệp định Thương mại Tự do, hoạt động thương mại quốc tế ngày càng phức tạp. Vì thế, đội ngũ quản lý nhà nước trong lĩnh vực logistics còn hạn chế về số lượng và trình độ, với nhiều cán bộ chưa được đào tạo đầy đủ về logistics.

Theo khảo sát của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), 50% doanh nghiệp logistics cần tuyển dụng thêm từ 15 đến 20% nhân viên, và dự định đến năm 2030, cần tới hơn 200 nghìn nhân lực để phục vụ ngành này. Điều này chưa tính đến nhu cầu nhân lực logistics ở các doanh nghiệp sản xuất và thương mại. Trong khi đó, chỉ có khoảng 5 – 7% số lao động làm việc trong lĩnh vực này đã nhận được đào tạo chuyên nghiệp về dịch vụ logistics.

Thực tế cho thấy, quy mô đào tạo chính quy và đào tạo ngắn hạn vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của doanh nghiệp. Đến 85,7% doanh nghiệp ở Việt Nam phải tự đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực logistics thông qua công việc thực tế. Đặc biệt, một số doanh nghiệp logistics lớn đã tự mở trung tâm đào tạo nhân lực logistics và quản lý chuỗi cung ứng riêng để đảm bảo sự phát triển của họ.

Theo ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương), nguồn nhân lực trong lĩnh vực logistics ở Việt Nam đang đối mặt với hai vấn đề chính: thiếu hụt về số lượng và trình độ chuyên môn yếu. Ngoài ra, sự chuẩn bị kiến thức, kỹ năng, thái độ cũng như trạng thái tâm lý của nguồn lao động logistics Việt Nam để sẵn sàng đón nhận làn sóng di dời lao động trong khu vực ASEAN cũng còn kém. Hơn nữa, kỷ luật làm việc, ý thức tuân thủ pháp luật, và cường độ lao động thấp cũng là những hạn chế cần giải quyết đối với nguồn nhân lực logistics Việt Nam.

Theo Sở Công Thương thành phố Đà Nẵng, hiện có khoảng 14,000 người làm việc trong lĩnh vực logistics, chiếm 2,7% tổng số nguồn lao động logistics trên cả nước và khoảng 40% nguồn lao động logistics trong khu vực kinh tế trọng điểm của miền Trung. Tuy nhiên, nguồn nhân lực hiện chỉ đáp ứng khoảng 30 – 50% nhu cầu phát triển mạnh mẽ của ngành dịch vụ logistics.

Để giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn lao động, đặc biệt là nguồn lao động chất lượng cao trong lĩnh vực hàng hải, hàng không, kho bãi, và cán bộ quản lý điều hành chuyên ngành về logistics với trình độ đại học và trên đại học, cần được đào tạo nước ngoài hoặc nhân công chuyên nghiệp, có tay nghề cao, là nhiệm vụ quan trọng đối với Thành phố và khu vực kinh tế trọng điểm miền Trung.

Hầu hết các doanh nghiệp hiện đang tự mình đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực logistics thông qua công việc thực tế. Tại Đà Nẵng và khu vực miền Trung, đào tạo nguồn nhân lực ngành logistics trong các trường đại học thường kết hợp với các ngành khác như ngoại thương và quan hệ quốc tế, dẫn đến sự hạn chế trong việc có được nguồn nhân lực chất lượng để phục vụ ngành.

Bà Phạm Lan Hương, Tổng giám đốc Công ty Vinafco, cho biết rằng mặc dù đã có các chương trình đào tạo logistics và quản lý chuỗi cung ứng tại các trường đại học, nhưng chất lượng của sinh viên ra trường vẫn còn cách xa so với yêu cầu của doanh nghiệp, đặc biệt về kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm. Một phần lý do là do chương trình đào tạo chủ yếu tập trung vào kiến thức chuyên môn, thiếu các phần cơ bản khuyến khích các hoạt động thực tế và khả năng hòa nhập với văn hóa của doanh nghiệp.

Để xây dựng nguồn nhân lực cho ngành logistics tại Việt Nam, cần sự hợp tác và cam kết tích cực của các bên liên quan, bao gồm Chính phủ, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp logistics và các trường đào tạo. Cần phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chuyên trách và doanh nghiệp để xác định chính xác nhu cầu về lao động và tuyển dụng. Nhà nước cũng cần xây dựng các tiêu chuẩn nghề cho ngành logistics, hỗ trợ các trường đào tạo về cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ giảng viên.

Ông Trần Thanh Hải cũng nhấn mạnh rằng yêu cầu về trình độ chuyên môn và kỹ năng của nguồn nhân lực logistics cần phải nâng cao. Nguồn lao động cần có kiến thức sâu về ngành, kỹ năng ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ năng giao tiếp và đàm phán. Tất cả những yếu tố này đều đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực của doanh nghiệp.

Vì vậy, Hiệp hội VALOMA cần hợp nhất tất cả các nỗ lực để tạo niềm tin và động lực cho hội viên trong việc đóng góp cho sự phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực logistics. Cần xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể trong năm 2023 và đến hết nhiệm kỳ với các nhiệm vụ đáp ứng nhu cầu và mong muốn của hội viên một cách khả thi và thực tế.

Ngoài ra, cần tạo ra các hoạt động để kết nối hội viên và thúc đẩy sự liên kết giữa họ thông qua hợp tác giữa các trường đào tạo và doanh nghiệp, và khuyến khích doanh nghiệp tham gia sâu vào quá trình đào tạo.

Đối với nguồn nhân lực tương lai, cần quan tâm đặc biệt đến sinh viên, đặc biệt là mạng lưới Câu lạc bộ Logistics Sinh viên Việt Nam. Cần tạo điều kiện để họ tham gia vào công việc của Hiệp hội và khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động phù hợp với tinh thần trẻ trung để thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực.

Để cải thiện chất lượng nguồn nhân lực trong ngành logistics, cần tăng cường hợp tác giữa các cơ sở đào tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, đào tạo và nâng cao trình độ giảng viên. Cần đổi mới chương trình đào tạo và tập trung vào việc cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho sinh viên trong lĩnh vực logistics và quản lý chuỗi cung ứng. Hơn nữa, cần tạo ra các chương trình chuyên sâu và cập nhật để đáp ứng yêu cầu thực tế của doanh nghiệp.

Trong tương lai, việc tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm đào tạo, tiếp cận nguồn lực chuyên gia từ các quốc gia tiên tiến, và hợp tác trong nghiên cứu khoa học cũng rất quan trọng. Cần xem xét việc chia sẻ cơ sở vật chất, tài liệu giáo trình và chuyên gia giữa các tổ chức. Đặc biệt, cần thúc đẩy sự kết nối giữa doanh nghiệp và các hoạt động đào tạo, thực hành, tuyển dụng để đảm bảo tính thực tế và hiệu quả trong việc phát triển nguồn nhân lực.

Tổng kết, để cải thiện tình trạng nguồn nhân lực trong ngành logistics tại Việt Nam, cần sự đóng góp của tất cả các bên liên quan, và cần xem xét các biện pháp tạo ra cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực chất lượng cao. Nhu cầu này đòi hỏi sự hợp tác, cam kết, và nỗ lực đồng lòng để phát triển ngành logistics đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh.

Gọi vào hotline: 0903 354 157 để biết thêm thông tin chi tiết

Nếu bạn cần hỗ trợ về xuất nhập khẩu hàng hoá quốc tế thì có thể liên hệ team Smartlink Logistics chúng mình nhé, để được hướng dẫn tư vấn dịch vụ cũng như các thủ tục hải quan liên quan cần thiết.

SMART LINK: BEST SERVICE BEST YOU