LOGISTICS XANH LÀ GÌ? CƠ HỘI HAY THÁCH THỨC?

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, logistics xanh đang trở thành một xu thế không thể đảo ngược. Tại Việt Nam, khái niệm này ngày càng được nhiều doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu, bán lẻ và thương mại điện tử quan tâm. Nhưng liệu logistics xanh thực sự mang đến cơ hội bứt phá hay là một thách thức lớn khi chi phí và hạ tầng còn nhiều hạn chế? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về logistics xanh là gì? – từ khái niệm, lợi ích, rào cản cho đến định hướng phát triển phù hợp cho doanh nghiệp Việt.

1. Logistics xanh là gì?

Logistics xanh là hệ thống quản lý và vận hành chuỗi cung ứng nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường trong toàn bộ vòng đời sản phẩm: từ cung ứng nguyên liệu, sản xuất, lưu kho, vận chuyển, phân phối đến xử lý sau tiêu dùng.

Khác với logistics truyền thống chỉ tập trung vào chi phí và tốc độ, logistics xanh cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và trách nhiệm môi trường. Một chuỗi logistics được xem là “xanh” khi:

Giảm phát thải khí nhà kính (CO₂, NOx, PM…).
Tối ưu hóa phương tiện và quãng đường vận tải.
Ứng dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm nhiên liệu.
Quản lý bao bì, rác thải và tái sử dụng theo mô hình logistics ngược (reverse logistics).
Tuân thủ các tiêu chuẩn ESG, Net Zero và hiệp định quốc tế về môi trường.

Tại Việt Nam, logistics xanh đang ở giai đoạn đầu nhưng đã có nhiều tín hiệu tích cực khi Chính phủ đưa vào Chiến lược tăng trưởng xanh đến năm 2030 (QĐ 1658/QĐ-TTg).

2. Vì sao logistics xanh là xu thế tất yếu?

Có nhiều yếu tố thúc đẩy logistics xanh trở thành yêu cầu bắt buộc:

Áp lực từ thị trường quốc tế: Các cơ chế như CBAM của EU yêu cầu khai báo phát thải trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
Cam kết Net Zero: Việt Nam đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, trong đó logistics là ngành trọng điểm.
Người tiêu dùng thay đổi hành vi: Xu hướng chọn sản phẩm có nhãn xanh, carbon thấp ngày càng phổ biến.
Chuỗi cung ứng toàn cầu: Doanh nghiệp nội địa phải đáp ứng tiêu chí ESG của các tập đoàn đa quốc gia nếu muốn tiếp tục tham gia.

3. Cơ hội của doanh nghiệp Việt khi triển khai logistics xanh

Dù tốn kém chi phí đầu tư ban đầu, logistics xanh vẫn mở ra nhiều cơ hội:

Tiếp cận thị trường cao cấp: Dễ dàng hơn trong việc xuất khẩu sang EU, Nhật, Canada – nơi yêu cầu tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt.
Thu hút vốn và đối tác ESG: Nhà đầu tư quốc tế ưu tiên doanh nghiệp có mô hình logistics bền vững.
Tiết kiệm chi phí dài hạn: Giảm tiêu hao nhiên liệu, tối ưu vận tải, hạn chế chi phí lưu kho bãi.
Nâng cao thương hiệu: Trở thành lợi thế cạnh tranh khi khách hàng ưu tiên doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội và môi trường.

4. Thách thức lớn trong triển khai logistics xanh tại Việt Nam

Mặc dù tiềm năng lớn, logistics xanh tại Việt Nam đang đối diện nhiều khó khăn:

Hạ tầng hạn chế: Phụ thuộc đường bộ, thiếu phương tiện vận tải xanh, hệ thống đường sắt và đường thủy chưa phát huy hiệu quả.
Chính sách chưa hoàn chỉnh: Thiếu bộ tiêu chuẩn quốc gia và cơ chế ưu đãi cụ thể về thuế, tín dụng xanh.
Khó khăn trong đo lường và quản trị: Doanh nghiệp nhỏ thiếu công cụ đánh giá phát thải, thiếu nhân sự am hiểu về ESG và logistics xanh.

5. Giải pháp và hướng đi cho doanh nghiệp Việt

Để triển khai logistics xanh, doanh nghiệp có thể bắt đầu từ những bước khả thi:

Khởi đầu nhỏ nhưng hiệu quả: Giảm giao hàng trống, tối ưu tuyến đường, dùng bao bì tái chế, xe điện last-mile.
Ứng dụng công nghệ số: Triển khai TMS, WMS, phần mềm đo lường phát thải.
Hợp tác chuỗi cung ứng: Xanh hóa toàn bộ chuỗi từ nhà cung cấp đến khách hàng.
Tận dụng nguồn lực quốc tế: Huy động vốn và hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức như WB, ADB, USAID.

6. Vai trò của Nhà nước trong phát triển logistics xanh

Để thúc đẩy logistics xanh, Nhà nước cần:

Xây dựng khung pháp lý và tiêu chuẩn hóa logistics xanh.
Đầu tư hạ tầng vận tải xanh: đường sắt, đường thủy, trung tâm logistics liên vùng.
Ban hành chính sách khuyến khích tài chính: miễn giảm thuế, tín dụng xanh, PPP trong xây dựng hạ tầng.
Đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn về quản trị chuỗi cung ứng bền vững.

Kết luận

Logistics xanh không chỉ là một lựa chọn mà đã trở thành tiêu chuẩn vận hành mới trong kỷ nguyên phát triển bền vững. Với doanh nghiệp Việt, logistics xanh vừa là thách thức về chi phí và năng lực, vừa là cơ hội để nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu biết bắt đầu từ những bước đi nhỏ, ứng dụng công nghệ và tận dụng chính sách, doanh nghiệp có thể biến logistics xanh từ thách thức thành lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Nếu bạn cần hỗ trợ về pháp lý hay các thủ tục hải quan trong xuất nhập khẩu và tránh những sai sót khi xuất khẩu hàng hóa, hãy liên hệ với Smart Link Logistics để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, hiệu quả. Chúng tôi tự hào là đơn vị với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vận tải và sẽ đồng hành cùng bạn trong suốt hành trình.

Gọi vào hotline: 0902 964 982 để biết thêm thông tin chi tiết

Nếu bạn cần hỗ trợ về xuất nhập khẩu hàng hoá quốc tế thì có thể liên hệ team Smartlink Logistics chúng mình nhé, để được hướng dẫn tư vấn dịch vụ cũng như các thủ tục hải quan liên quan cần thiết.

SMART LINK: BEST SERVICE BEST YOU